Να ασχοληθώ με αυτοάμυνα ή μαχητικά αθλήματα; Ιδού οι διαφορές

Δεν είναι λίγες οι φορές που ένας άνθρωπος που σκέφτεται να εισέλθει στο χώρο της "μάχης" προβληματίζεται ως προς το ποιο στυλ να ακολουθήσει, ή ποια τέχνη είναι η "καλύτερη" (δεν υπάρχει τέτοια απόλυτη έννοια φυσικά).

Κι εδώ οφείλουμε να ξεκαθαρίσουμε λίγο το τοπίο. Γενικά υπάρχουν τρεις μεγάλες ομάδες στις οποίες κατηγοριοποιούμε τον κλάδο. Κατ' αρχήν διακρίνουμε τα μαχητικά αθλήματα (π.χ. Πυγμαχία, Κικ Μπόξινγκ, MMA). Έπειτα υπάρχει η αυτοάμυνα (φυσικά το πιο μεγάλο παράδειγμα που έχουμε να δώσουμε εδώ είναι το Κραβ Μαγκά). Τέλος, δεν μπορούμε να παραλείψουμε τις παραδοσιακές πολεμικές τέχνες (Τάι Κβον Ντο, Αϊκίντο, Τζου Τζίτσου, Κουνγκ Φου, κ.λ.π.). Αν και πολλές από αυτές μπαίνουν στα "χωράφια" της αυτοάμυνας αλλά και του αθλητισμού, το άρθρο αυτό δεν θα ασχοληθεί επί του παρόντος με αυτό το τεράστιο κεφάλαιο. Σήμερα είμαστε εδώ για να αναλύσουμε τις διαφορές μεταξύ των δύο πρώτων κατηγοριών, δηλαδή του αθλητισμού και της αυτοάμυνας.

Ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά λοιπόν. Τι είναι αθλητισμός; Για να απαντηθεί το ερώτημα δανειζόμαστε τον ορισμό της ελληνικής Wikipedia: "Ο αθλητισμός είναι η συστηματική σωματική καλλιέργεια και δράση με συγκεκριμένο τρόπο, ειδική μεθοδολογία και παιδαγωγική με σκοπό την ύψιστη σωματική απόδοση, ως επίδοση σε αθλητικούς αγώνες, στο αθλητικό και κοινωνικό γίγνεσθαι. Ωστόσο πρέπει να διαχωριστεί η έννοια της άθλησης από την έννοια της άσκησης. Η άσκηση γίνεται άθληση όταν αποκτάει ανταγωνιστικό χαρακτήρα". Άρα λοιπόν, σε ελεύθερη μετάφραση, θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο αθλητισμός αφορά τη σωματική και πνευματική προετοιμασία του ασκούμενου, προκειμένου να λάβει μέρος σε ένα ανταγωνιστικό γεγονός και να αποδείξει μέσω της νίκης ότι είναι πιο καλός αθλητής από τον αντίπαλό του. Τα οφέλη του αθλητισμού είναι πλέον τόσα πολλά και ευρέως γνωστά, που δε χρειάζεται καν να γίνει αναφορά σ' αυτά. Βέβαια, πρέπει να σημειώσουμε ότι στο Κραβ Μαγκά ειδικά χρησιμοποιούμε κατά κόρον την άσκηση ως εκπαιδευτικό εργαλείο για πολλούς λόγους. Αφενός γιατί θέλουμε μαθαίνοντας Κραβ Μαγκά να βελτιώνουμε παράλληλα και την υγεία μας, αφετέρου γιατί δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος για να αποκτήσει κανείς το mentality του μαχητή, τη νοοτροπία του "δεν τα παρατάω ποτέ". Ας αποσαφηνίσουμε όμως γιατί η μάχη που διεξάγεται μέσα σε αθλητικά πλαίσια δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως αυτοάμυνα στο δρόμο. Παρακάτω παρατίθενται μερικοί από τους ισχύοντες κανονισμούς του Ultimate Fighting Championship, του πιο διαδεδομένου πρωταθλήματος MMA στον κόσμο, δανεισμένοι από το επίσημο σάιτ του UFC:

- Οι αθλητές που θα διαγωνιστούν ως αντίπαλοι θα πρέπει να ανήκουν στην ίδια κατηγορία σωματικού βάρους.
- Απαγορεύεται οι αθλητές να λαμβάνουν μέρος στον αγώνα χωρίς τον απαραίτητο προστατευτικό εξοπλισμό (γάντια, μασελάκι για τα δόντια).
- Απαγορεύονται τα χτυπήματα με το κεφάλι.
- Απαγορεύονται τα χτυπήματα στα μάτια.
- Απαγορεύεται το δάγκωμα.
- Απαγορεύεται το τράβηγμα των μαλλιών.
- Απαγορεύεται το fish hooking.
- Απαγορεύονται τα χτυπήματα στα γεννητικά όργανα.
- Απαγορεύεται ο χειρισμός ευαίσθητων αρθρώσεων του αντιπάλου (π.χ. δάχτυλα, καρπός).
- Απαγορεύονται τα χτυπήματα στο πίσω μέρος του κεφαλιού.
- Απαγορεύονται τα χτυπήματα στο λαιμό / λάρυγγα.
- Απαγορεύονται τα χτυπήματα με τα πόδια ενάντια σε αντίπαλο που βρίσκεται στο έδαφος.
- Αν ο διαιτητής διαπιστώσει οποιαδήποτε παράβαση θα σταματήσει αμέσως τη διεξαγωγή του αγώνα.
- Αν υπάρξει σοβαρός τραυματισμός το ιατρικό προσωπικό οφείλει να επέμβει αμέσως για να διαφυλάξει την υγεία του αθλητή.

Θα μπορούσαμε να προσθέσουμε κι άλλους, πολύ προφανείς κανόνες που δεν αναφέρονται καν στους παραπάνω γιατί θα προκαλούσαν τουλάχιστον γέλιο σε όποιον τους διάβαζε. Αυτοί θα μπορούσαν να είναι:

- Απαγορεύεται οι ασκούμενοι να φέρουν οποιουδήποτε είδους όπλο πάνω τους!
- Απαγορεύεται να διαγωνιστεί ομάδα αθλητών (δύο ή περισσότεροι στον αριθμό). εναντίον ενός!

Σου φάνηκαν αστεία; Φυσικά και σου φάνηκαν. Αυτά τα τελευταία δεν χρειάζεται καν να αναφερθούν σε ένα αθλητικό γεγονός. Στην αυτοάμυνα όμως μόνο γέλιο δε προκαλούν. Ώρα λοιπόν να καταλάβουμε τις διαφορές. Θα απαντήσουμε με ερωτήματα, παραδείγματα και σενάρια που προκύπτουν μέσα από τους παραπάνω κανόνες.

- Όταν βρεθείς σε μια συμπλοκή στο δρόμο, μπορείς να είσαι βέβαιος ότι εσύ κι ο αντίπαλός σου θα ζυγίζετε τα ίδια κιλά; Όχι. Για την ακρίβεια, αν πρόκειται για εγκληματία ή τραμπούκο που σε επέλεξε για θύμα του, μάλλον το έκανε επειδή υπερτερεί σωματικά σε σχέση με εσένα.
- Θα φοράς γάντια και μασελάκι για να προστατεύσουν το σώμα σου από τα χτυπήματα που ενδεχομένως θα δεχτείς αλλά και θα δώσεις; Όχι, εκτός κι αν το πρωί σηκώνεσαι, ντύνεσαι και φοράς και προστατευτικό εξοπλισμό για να πας στη δουλειά σου.
- Αν υπάρχει ένας άμεσος κίνδυνος για τη σωματική σου ακεραιότητα σε πολύ κοντινή απόσταση, θα διστάσεις να χρησιμοποιήσεις μια κεφαλιά για να γλιτώσεις; Δε νομίζω.
- Κι αν σε είχε πιάσει κάποιος με τέτοιο τρόπο ώστε να μη μπορείς να χτυπήσεις; Δε θα έβαζες τα χέρια σου στα μάτια του για να τον αναγκάσεις να σε αφήσει; Ναι, θα τα έβαζες.
- Αν ένα παιδί πέσει θύμα απόπειρας απαγωγής, δε δικαιούται να δαγκώσει το χέρι του εγκληματία που προσπαθεί να το τραβήξει σε κάποιο απομονωμένο μέρος προκειμένου να γλιτώσει; Σαφώς.
- Αν κάποιος απειλούσε το παιδί σου, δε θα τον κλώτσαγες στα γεννητικά όργανα για να τον εξουδετερώσεις άμεσα; Φυσικά και θα το έκανες.
- Αν γνώριζες τον τρόπο, δε θα εκμεταλλευόσουν τις ευαίσθητες αρθρώσεις ενός εγκληματία που σε απειλεί με ένα μαχαίρι προκειμένου να τον ανατρέψεις και να τον αφοπλίσεις, σώζοντας έτσι τη ζωή σου; Σίγουρα.
- Αν μπορείς να χρησιμοποιήσεις ένα αντικείμενο από τον περιβάλλοντα χώρο για να αυξήσεις τις πιθανότητές σου να βγεις ζωντανός από μία αναμέτρηση ζωής και θανάτου δε θα αρπάξεις αυτή την καρέκλα / αυτό το μπουκάλι που βρίσκεται δίπλα σου; Βεβαίως θα το αρπάξεις.
- Μήπως πιστεύεις ότι αν σε πραγματικές συνθήκες βρεθείς στο έδαφος χτυπημένος, ο αντίπαλός σου θα το σεβαστεί και δεν θα σε κλωτσήσει όταν είσαι κάτω; Για την ακρίβεια ακριβώς αυτό θα κάνει.
- Με την ίδια λογική των παραπάνω, μπορείς να είσαι 100% σίγουρος ότι θα προστατεύσεις τη ζωή σου ικανοποιητικά αν θέτεις στον εαυτό σου κανόνες όπως όχι χτυπήματα στο λαιμό, στο πίσω μέρος του κεφαλιού, fish hooking, κ.λ.π. ; Όχι δεν μπορείς.
- Ξέχασες ότι στην πραγματική βία το να βρεθείς αντιμέτωπος με πολλαπλούς, οπλισμένους αντιπάλους δεν είναι η εξαίρεση αλλά ο κανόνας; Καλύτερα να το θυμάσαι.
- Κατάλαβες τώρα ότι στην πραγματική ζωή ο διαιτητής και ο γιατρός δεν θα είναι εκεί για να σε σώσουν; Μάλλον ναι.

Στο δρόμο και στην πραγματική ζωή ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΚΑΝΟΝΕΣ. Αυτοάμυνα σημαίνει επιβίωση, άρα πρέπει να παίξεις το παιχνίδι σου ύπουλα, βρώμικα, γρήγορα και αποτελεσματικά. Μόνο έτσι είναι εφικτό ο αδύναμος να υπερνικήσει τον δυνατό, τον οπλισμένο, τον εγκληματία που δε σέβεται τις ανθρώπινες αξίες, τη σωματική ακεραιότητα και τη ζωή όπως όλοι οι υπόλοιποι. Σε αυτό το σημείο θα πει κάποιος ότι το να είσαι αθλητής δε σημαίνει ότι δε θα σκεφτείς να δώσεις μια κλωτσιά στα γεννητικά όργανα του αντιπάλου σου αν κινδυνεύσεις. Κι όμως, ακόμα και για κάτι φαινομενικά απλό όπως αυτό, το σώμα πρέπει να γνωρίζει ακριβώς τι κάνει και πώς το κάνει. Με λίγα λόγια χρειάζεται εκπαίδευση πάνω σ' αυτό. Όταν δεχτεί κανείς μια αληθινή επίθεση, βρίσκεται υπό τρομακτική ψυχολογική πίεση, στρες και φόβο. Όταν το ανθρώπινο σώμα βρίσκεται μέσα σ' αυτό το τόσο αγχωτικό καθεστώς δε μπορεί να σκεφτεί, να αποφασίσει και να δράσει στη στιγμή. Μπορεί μόνο να κάνει ότι έχει καταγεγραμμένο στη μυϊκή μνήμη του (muscle memory). Δηλαδή ότι έχει μάθει να κάνει όταν προπονείται. Για παράδειγμα, αν είσαι πυγμάχος, θα προσπαθήσεις να κάνεις αυτό με το οποίο νιώθεις άνετα και κατέχεις, δηλαδή να πυγμαχήσεις. Τι γίνεται όμως όταν βρεθείς υπό την απειλή ενός πιστολιού και δίπλα σου έχεις την οικογένειά σου; Μπορεί απλά να συνεργαστείς με τις οδηγίες του κακοποιού και να τελειώσουν όλα αίσια. Αν όμως θέλει κάτι παραπάνω από εσάς πέρα από τα πολύτιμα; Για παράδειγμα να σκοτώσει ή να βιάσει τους ανθρώπους που αγαπάς; Θα συνεργαστείς τότε; Όχι. Αυτή είναι η ώρα που πρέπει να αντιδράσεις. Και ο τρόπος, η τεχνική και η τακτική που θα ακολουθήσεις για να το κάνεις απαιτεί να είσαι εκπαιδευμένος στην αυτοάμυνα. Από τα παραπάνω μπορούμε να καταλάβουμε πια και το λόγο που δεν υπάρχουν "πρωταθλήματα αυτοάμυνας". Για φαντάσου ένα πρωτάθλημα στο οποίο ο ένας χτυπάει τον άλλον με ένα λοστό, ή τρεις συνεργοί κυνηγούν έναν μοναχικό αμυνόμενο για να του κάνουν κακό. Οι αγώνες δε θα είχαν και πολύ μεγάλη διάρκεια για να κόψουμε εισιτήρια. Άσε που θα καταλήγαμε στα δικαστήρια!

Για να ολοκληρώσουμε λοιπόν, θα πρέπει να βγάλουμε κι ένα συμπέρασμα. Τι είναι καλύτερο να κάνεις; Αθλητισμό ή αυτοάμυνα; Μα φυσικά δεν υπάρχει καλύτερο, και η σύγκριση είναι λάθος. Το καθένα εξυπηρετεί άλλους σκοπούς. Το θέμα είναι τι ζητάς από τον εαυτό σου. Αν σε ενδιαφέρει να σκληραγωγηθείς και να αθληθείς (και ενδεχομένως να διακριθείς γι' αυτό που κάνεις αν έχεις επαγγελματικές βλέψεις) στα πλαίσια της ευγενούς άμιλλας, τότε ο αθλητισμός είναι για σένα. Αν όμως σε ενδιαφέρει μεν να σκληραγωγηθείς και να ασκηθείς σωματικά, αλλά παράλληλα να μάθεις να προστατεύεις ρεαλιστικά τον εαυτό σου και τα αγαπημένα σου πρόσωπα από τον κίνδυνο, τότε πρέπει αναμφίβολα να ασχοληθείς με την αυτοάμυνα.


Αλέξανδρος Χρυσοβέργης
Streetwise Κραβ Μαγκά
www.streetwise.gr